ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΩ
Η διαδικασία της Συμβουλευτικής Ψυχικής Υγείας
Η συμβουλευτική είναι μια επαγγελματική διαδικασία συζήτησης ανάμεσα στον σύμβουλο και τον συμβουλευόμενο, με στόχο την αναγνώριση, την περιγραφή, την κατανόηση και την επίλυση των θεμάτων απασχολούν τον συμβουλευόμενο. Είναι σημαντικό να γνωρίζει ο συμβουλευόμενος ότι η συμβουλευτική διαδικασία είναι πιθανό να προκαλέσει αρχικά κάποια συναισθηματική αναστάτωση στον συμβουλευόμενο, η οποία θα αντιμετωπιστεί μέσα από την συμβουλευτική. Επίσης, είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι ο σύμβουλος δεν έχει την υποχρέωση να επιλύει τα προβλήματα του συμβουλευόμενου, να του παρέχει λύσεις ή να αναλαμβάνει την ευθύνη για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο συμβουλευόμενος. Σκοπός της συμβουλευτικής είναι να αποκτήσει καλύτερη αυτογνωσία ο συμβουλευόμενος, να κατανοήσει τις δυσκολίες του, να βελτιώσει τη λειτουργικότητά του και να ενδυναμώσει την ικανότητά του να αντιμετωπίζει όσα τον απασχολούν. Η διάρκεια μιας συμβουλευτικής συνεδρίας είναι 50 λεπτά, η συχνότητα των συνεδριών ορίζονται συνήθως μια φορά την εβδομάδα, ενώ η συνολική διάρκεια της συμβουλευτικής καθορίζεται ανάλογα με τα θέματα που αντιμετωπίζει ο εκάστοτε συμβουλευόμενος.
Η διεξαγωγή μίας αποτελεσματικής συμβουλευτικής σχέσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ύπαρξη ενός σταθερού πλαισίου που οριοθετεί τους ρόλους, τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των δύο μελών και τοποθετεί τη διαδικασία σε ένα σταθερό και ασφαλές έδαφος. Οι παράμετροι που απαρτίζουν αυτό το πλαίσιο είναι η θεωρητική προσέγγιση του συμβούλου, ο τόπος, ο χρόνος διεξαγωγής της θεραπείας και η αμοιβή του συμβούλου. Η συμφωνία στην τήρηση ορισμένων κανόνων που διέπουν το πλαίσιο είναι ουσιαστική, καθώς στοχεύει στην ηθική δέσμευση συμβούλου/συμβουλευόμενου-νης σε έναν κοινό θεραπευτικό στόχο.
Η “επίσημη” έναρξη μίας συμβουλευτικής διαδικασίας γίνεται μετά την προκαταρκτική φάση της πρώτης γνωριμίας και σηματοδοτείται από τη σύναψη του συμβολαίου. Σο συμβόλαιο συντάσσεται γραπτώς και υπογράφεται από τα μέλη της εκάστοτε συμβουλευτικής σχέσης προσδίδοντας ένα πιο επίσημο ύφος.
- Οι συνεδρίες :
Η προκαταρκτική φάση: Tο πρώτο ραντεβού είναι μία συνάντηση διερευνητικού χαρακτήρα για τα δύο μέλη στην οποία ο ενδιαφερόμενος συνήθως εξηγεί τους λόγους της επίσκεψής του και μιλά στον σύμβουλο για τον εαυτό του. Συνήθως χρειάζεται και ένα δεύτερο ραντεβού ώστε να μπορέσει ο ενδιαφερόμενος να αναπτύξει τα θέματά του σε μεγαλύτερο βάθος, να θέσει πιθανές ερωτήσεις σχετικά με την διαδικασία της συμβουλευτικής και να συναποφασίσει τελικά με τον σύμβουλο αν θα ξεκινήσουν μία συνεργασία αποδεχόμενοι το συμβόλαιο.
- Χρόνος, Συχνότητα :
Όταν η διαδικασία ξεκινήσει, τα ραντεβού συνήθως πραγματοποιούνται σε σταθερές μέρες και ώρες μέσα στην εβδομάδα την οποία αποφασίζουμε από κοινού μετά από την πρώτη-δεύτερη συνεδρία (π.χ. κάθε Σρίτη και Πέμπτη στις έξι το απόγευμα). Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους εκτός από τις επίσημες αργίες, τις περιόδους εορτών Χριστουγέννων, Πάσχα και καλοκαιρινών διακοπών. Ο χρόνος της συνεδρίας είναι 50′ και μετρά από την προκαθορισμένη ώρα του ραντεβού και όχι από την άφιξη του συμβουλευόμενου στο γραφείο, οπότε η συνέπεια στο ραντεβού είναι προς το συμφέρον του ίδιου του συμβουλευόμενου.
- Τερματισμός θεραπείας:
Η διάρκεια της συμβουλευτικής διαδικασίας εξαρτάται από την εξέλιξή της και την επίτευξη των στόχων που έχουμε θέσει. Συνήθως το τέλος της συμβουλευτικής διαδικασίας το αποφασίζουμε από κοινού και θέτουμε μία πιθανή ημερομηνία τερματισμού όταν θεωρήσουμε ότι βρισκόμαστε κοντά στην επίτευξη των στόχων μας. • Γενικά, είναι καλό να μη διακόπτεται ξαφνικά η συμβουλευτική διαδικασία αλλά να δίνεται κάποιος χρόνος για την επεξεργασία των ψυχολογικών προεκτάσεων της διακοπής ή του τέλους, το λιγότερο μία συνεδρία μετά τη λήψη της απόφασης από τον συμβουλευόμενο. • Υποχρεώσεις συμβούλου • Ο σύμβουλος οφείλει να είναι σωστά εκπαιδευμένος και να λειτουργεί με στόχο την προαγωγή της ψυχικής υγείας του συμβουλευόμενου, ακολουθώντας τον κώδικα δεοντολογίας. Βασική υποχρέωση του συμβούλου είναι να τηρεί το απόρρητο και να μην εκθέτει τα προσωπικά στοιχεία του συμβουλευόμενού του.
- Απόρρητο – Εμπιστευτικότητα :
Tα στοιχεία των συμβουλευόμενων και το περιέχομενο των συνεδριών, τηλεφωνικών συνομιλιών και αλληλογραφίας είναι αυστηρά εμπιστευτικά μεταξύ του συμβούλου και του συμβουλευόμενου. Άρση του απορρήτου μπορεί να πραγματοποιηθεί όταν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για παιδική κακοποίηση, για θέματα που δεν είναι συμβατά με τους νόμους ποινικού δικαίου είτε έχουν διαπραχθεί είτε υπάρχει πρόθεση και σε περιπτώσεις που ο σύμβουλος κρίνει ή πληροφορηθεί ότι κινδυνεύει η ασφάλεια ή η ζωή του ίδιου του συμβουλευόμενου ή κάποιου άλλου ανθρώπου Ο σύμβουλος καλείται να διατηρεί κάποια σύντομα αρχεία των συναντήσεων με τους συμβουλευόμενους. Σα αρχεία αυτά φυλάσσονται σε ασφαλές μέρος και ο συμβουλευόμενος έχει δικαίωμα να ζητήσει αντίγραφο των αρχείων που τον αφορούν. Σα αρχεία αυτά χρειάζεται να διατηρηθούν για τουλάχιστον 5 χρόνια μετά την λήξη της συμβουλευτικής διαδικασίας με έναν συμβουλευόμενο. Μετά την πάροδο των 5 χρόνων, τα αρχεία καταστρέφονται με ασφαλή τρόπο.
Ο σύμβουλος είναι υποχρεωμένος να παρίσταται με συνέπεια στις προγραμματισμένες συνεδρίες, να ακούει με προσοχή και ενδιαφέρον τον συμβουλευόμενο, να σέβεται την ατομικότητά του, να μην τον κρίνει και να μην λειτουργεί με προκατάληψη.
- Υποχρεώσεις συμβουλευόμενου :
Ο συμβουλευόμενος έχει ως υποχρέωση να μην παρακωλύει το έργο του συμβούλου σκόπιμα, να παρίσταται στις προγραμματισμένες συνεδρίες με συνέπεια και να καταβάλλει το προκαθορισμένο αντίτιμο (κόστος συνεδρίας ).
Η ακύρωση μιας συνεδρίας που πραγματοποιείται μέχρι 24 ώρες πριν το προγραμματισμένο ραντεβού δεν χρεώνεται. Η ακύρωση συνεδρίας που πραγματοποιείται εντός της ημέρας του προγραμματισμένου ραντεβού χρεώνεται κανονικά.
- Δικαιώματα συμβουλευόμενου :
Σε περίπτωση που ο συμβουλευόμενος δεν είναι ικανοποιημένος από τις υπηρεσίες που παρέχει ο σύμβουλος έχει δικαίωμα αφενός να το συζητήσει μαζί του, αφετέρου να αναφέρει τα παράπονά του στο επαγγελματικό σύλλογο στον οποίο ανήκει ο σύμβουλος. Ο συμβουλευόμενος είναι ελεύθερος να διακόψει τη συμβουλευτική όποτε αισθανθεί ότι το επιθυμεί.
Ωστόσο, η συμβουλευτική διαδικασία αφορά και αγγίζει τη συναισθηματική έκφραση του συμβουλευούμενου μέσα στη σχέση του με το Σύμβουλο, σε περίπτωση που θελήσει να διακόψει τη συνεργασία χρειάζεται να συζητήσει ανοιχτά με τον σύμβουλό του, την απόφαση του.